Ülkemiz genelinde önemli bir halk sağlığı sorunu olan ve her yıl özellikle kış aylarında sobaların, kombilerin ve şofbenlerin yanmasıyla birlikte Ülkemizin hemen her bölgesinden çok sayıda karbonmonoksit zehirlenmesi haberleri medyaya yansımakta ve tüm sezon boyunca hemen her gün bu haberleri okumaktayız. Nice ocaklar sönmekte ve aile boyu facialar yaşanmaktadır. Yüzlerce vatandaşımız hayatını kaybetmekte, bir o kadarı da sakat kalmaktadır.
Özellikle soba dumanına bağlı karbonmonoksit zehirlenmeleri topluca ölümlere yol açmaktadır. Bir aileden çok sayıda kişi aynı anda kaybedilmektedir Alınacak tedbirlerle karbonmonoksit zehirlenmesine bağlı ölümler önlenebilir ölümlerdir.
Karbonmonoksit renksiz, tatsız, kokusuz, yanıcı zehirli bir gazdır. Vücuda solunum yolu ile girer ve doğrudan kana geçerek oksijen alımını engeller, zehirlenme ve ölüme neden olur. Karbonmonoksit zehirlenmeleri sıklıkla; kapalı ortamlarda açık ocaklar, bacası çekmeyen soba, şofben, bacasız gaz sobalarında yakıtın iyi yanmaması nedeniyle meydana gelir. Karbonmonoksitle meydana gelen zehirlenmelerde kısa süre içerisinde tıbbi müdahale yapılmaz ise ölümle sonuçlanabilmektedir.
Soba ve Bacalarla İlgili Olarak Vatandaşların Dikkat Edeceği Hususlar:
- Kullanılan her türlü ısıtma cihazının kalite belgesine sahip olmadığına, garantisine ve garanti sürelerine dikkat edilmesine,
- Aşırı doldurulan sobanın duman yolu daralacağı, soba içinde düzensiz ısı dağılımı nedeniyle de baca çekişi zayıflayacağı için soba yakılırken aşırı doldurulmamasına dikkat edilmeli,
- -- Yatmadan önce sobaya kesinlikle yakıt konulmaması,
- - - Alttan yakılan kömür sobalarında Karbonmonoksit zehirlenmesi riski artacağından, soba tutuşturulurken yakıtın üstten yanması sağlanmalı,
- -- Özellikle alçak basınçlı lodoslu havalarda ölüm olaylarında artış görüldüğü için eğer bacalar standarda uygum değilse alçak basınçlı havalarda soba yakılmamalı, yakılması zorunlu ise gece yatarken mutlaka tam olarak söndürülmeli
- -- Soba borularının birbiriyle birleştirilmesinde hava ve baca gazı sızdırmazlığı sağlanmalı
- -- Sobanın bulunduğu yer sürekli havalandırılmalı,
- - - Bacalar standartlara uygun ve yalıtımlı olmalı, düzenli olarak temizlenmeli,
- Dumanın geri tepmesini önlemek için bacaların üst noktasının çatının en üst noktasından 1 m. daha yüksekte olması sağlanmalı ve baca şakası mutlaka takılmalı,
- Binaların yangından korunması yönündeki mevzuat hükümlerine özen gösterilmelidir.
Şofben Kullanımlarında Vatandaşların Dikkat Edeceği Hususlar:
- Alınan cihazın kalite belgesine ve garantilerine dikkat edilmeli,
- Şofben mutlaka, bacaya bağlanmalı baca bağlantısı olmayan bina aydınlığı vb. yerlere asla bağlanmamalı
- Şofbenin monte edileceği mekan yeterli büyüklükte olmalı, şofben mümkünse banyo yerine balkona ve ya başka bir havadar mekana takılmalı,şofbenin montajı mutlaka yetkili servis tarafından yapılmalı
- Şofben zehirlenmeleri sadece gaz kaçaklarından değil, yeterli havalandırma yapılmayan yerlerde yetersiz hava ve yetersiz yanma sonucunda oksijen oranının düşmesi ve karbondioksit oranının yükselmesi ile de gerçekleştiği için şofbenin kullanıldığı yere sürekli temiz hava girmesi sağlanmalı,
- Bacalar yatak odalarından, merdiven sahanlığından, bina girişlerinden, havalandırma boşluklarından, çatı arasından, banyo ve tuvaletten geçirilmemeli,
VAN İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ
Çevre ve Çalışan Sağlığı Birimi
Halk Sağlığı Hizmetleri Başkanlığı